کودکان؛ فوت و فن تلاش کردن

راز تلاش کردن انسان، دستیابی به حس لذتی پی پایان از زندگی است.
 

چکیده: تلاش کردن، گام برداشتن در مسیری طولانی است، مسیری طولانی و پرفراز و نشیب. هیچ کس نمی‌تواند همیشه، تمام مسیر را طی کند. با این حال باید به اندازۀ کافی از خود توقع داشته باشیم. با ما همراه باشید تا فوت و فن قدم زدن در این مسیر را به شما بیاموزیم.

تعداد کلمات 1232 / تخمین زمان  مطالعه 6 دقیقه

تلاش کردن نیز اسرار خود را دارد و ما باید بگذاریم فرزندانمان خود، این اسرار را بیابند. اگر بچه‌ها بدانند که حتی کمی تلاش چه تأثیر مهمی دارد، بیشتر آنها این کار را انجام می‌دهند. به طور مثال در یک اداره، یکی از منشی­ها، رأس ساعت پنج، بدون اینکه به چیزی فکر کند، به سرعت از روی صندلی بلند می‌شود و از اداره بیرون می‌رود؛ اما دیگری باید ابتدا بررسی کند که آیا همۀ کارها به خوبی صورت گرفته است یا نه.
بدون شک به سؤال این فرد پاسخ داده می‌شود که همه چیز خوب انجام گرفته، متشکرم. دیگری سؤال نمی‌کند و پاسخی نیز دریافت نمی‌کند؛ اما نتیجه مشخص است. وقتی حقوق­ها را افزایش می‌دهند، احتمالاً یکی از آنها حقوق بیشتری می‌گیرد. از یک منشی خواهند خواست که بماند و دیگری را تشویق می‌کنند که بیرون برود. یک پیش‌خدمت با یک لبخند یا با گفتن «چیز دیگری لازم ندارید؟» اطمینان حاصل می‌کند که شما راضی هستید و پیش‌خدمت دیگری به شما توجه نمی‌کند. فکر می‌کنید کدام انعام بیشتری دریافت می‌کنند. چیز عجیبی نیست. این نتیجۀ تلاش است.
بچه، حقه‌های جادویی را یاد می‌گیرد؛ فرد بزرگسال بازی خود را هر چه بهتر می‌کند یا با جدول کلمات دست و پنجه نرم می‌کند؛ کسی که به تنیس علاقه‌مند است سعی می‌کند هر چه بهتر ضربه بزند و دوندۀ دوی استقامت تلاش می‌کند هر چه بهتر بدود. همۀ این افراد تلاش زیادی می‌کنند و فکر می‌کنند که از کار خود لذت می‌برند. این حس لذت از زندگی است. راز تلاش این است.
ما باید بگذاریم فرزندانمان با این راز روبه‌رو شوند. چطور این کار را انجام دهیم؟ در بخش بعدی پیشنهادهایی آورده‌ایم دربارۀ اینکه چگونه به بچه‌ها شانس شناخت تلاش و کوشش را بدهیم، وقتی آن را می‌بینند و یا خودشان می‌خواهند برای کاری تلاش کنند.
 

وقت صرف کنید و با بچه‌هایتان دربارۀ لذت کار و تلاش صحبت کنید. سعی کنید تا حد ممکن شفاف و صمیمی باشید. اگر از کارتان لذت می‌برید. خیلی بهتر است. اگر از بخشی از کارتان لذت می‌برید، دربارۀ آن چیزهایی که برایتان جالب است صحبت کنید. دربارۀ برخوردهایی که در مورد کارتان پیش می‌آید صحبت کنید و اینکه تمام جنبه‌های یک کار نباید حتماً امیدبخش باشد.

 
اگر پس از یک روز پر کار احساس رضایت می‌کنید، دربارۀ آن صحبت کنید. اینکه توانسته‌اید توجه مشتریِ بی‌میل و رغبتی را به کالایی جلب کنید یا دستگاه فتوکپی در اداره یا ماشین لباسشویی در خانه درست کار نمی‌کرد و شما اشکال آن را پیدا کردید؛ جلسه‌ای خیلی خسته‌کننده شده بود و وقتی شما لطیفه‌ای گفتید، کمی افراد سر حال آمدند؛ یادداشتی نوشتید که موجب شد رئیستان شما را تشویق کند.
چنین مواردی بسیار متنوع است و شامل مسائل کوچکی می‌شود. البته اگر ترفیع گرفتید، حتماً آن را مطرح کنید؛ اما بچه‌ها را به این محدود نکنید که دربارۀ کارهای روزمره و چیزهایی که در محل کار و خانه اتفاق می‌افتد، صحبت کنند.
همۀ مشکلات به راحتی و به سرعت حل نمی‌شوند. در مورد شکستهایتان نیز با بچه‌ها صحبت کنید. احتمالاً اتومبیل را نتوانسته‌اید تعمیر کنید؛ تلفنتان قطع شده است؛ جلسه‌ای تشکیل نشده؛ اتوبوس سر موقع نیامده یا شیر تمام شده بود.
اما وقتی دربارۀ مشکلات همان روز صحبت می‌کنید، در مورد آنچه خودتان انجام می‌دهید و آنچه به نظر فرزندانتان می‌توانید انجام دهید تا این مشکلات حل شوند، بحث کنید. وقتی با مشکلات قابل کنترل دست و پنجه نرم کنید، از خودتان راضی خواهید بود.
به نظر من تلاش کردن، گام برداشتن در مسیری طولانی است، نه مسیری ساده و راحت. مسیری که آن را نمی‌توان اندازه گرفت. هیچ کس نمی‌تواند همیشه، صددرصدِ مسیر را طی کند. با این حال باید به اندازۀ کافی از خود توقع داشته باشیم. در قسمت بعدی در فعالیتی را می‌آوریم که به بچه‌ها کمک می‌کند، میزان تلاشی را که در اطرافشان صورت می‌گیرد، درک کنند.
 

به فرزندانتان توضیح بدهید که وقتی می‌گویید: «تلاش کن»، منظورتان چیست. با حوصله با فرزندانتان دربارۀ افرادی که واقعاً تلاش می‌کنند صحبت کنید.
در یک پمپ بنزین که خدمات فنی نیز ارائه می‌کند، متصدی پمپ بنزین بدون آنکه از او خواسته شود، اتومبیلتان را چک می‌کند.
صندوقدار فروشگاه، به جای آنکه با صندوقدارهای دیگر مشغول صحبت شود، بدون تأخیر به کار مشتریان می‌رسد.
فروشنده‌ای در پاسخ سؤال یکی از مشتریان، به جای آنکه زیر لب غر بزند: «چرا وقت مرا می‌گیری؟» مؤدبانه جواب کامل می‌دهد.
وقتی دربارۀ افرادی که در کار خود کوشا هستند با فرزندتان صحبت کنید و به او نشان بدهید که چقدر برای این افراد احترام قائل هستید، حس تلاش و کوشش را در او تقویت می‌کنید.
 

احتمال زیادی وجود دارد که سخت تلاش کنیم اما با این حال موفق نشویم. اما معنی این کار این نیست که برای کاری خود را اذیت کنیم. یکی از موانع مهم بر سر راه تلاش زیاد، ترس است. ترس از اشتباه کردن و ترس از نقص داشتن. اغلب بهانه‌هایی که برای دقیق انجام ندادن کارها می‌آوریم، اینها هستند: «اگر خیلی تلاش نکنم، همیشه می‌توانم بگویم من تمام سعی‌ام را نکردم. نه من و نه دیگران هیچ وقت نخواهیم فهمید که آیا من می‌توانستم موفق شوم یا نه؛ چرا که من به آن کار خیلی اهمیت نمی‌دادم.»
ورزش چیزی است که شخص نمی‌تواند در آن تلاش نکند. بعضیها برنده می‌شوند و بعضی بازنده؛ اما هر دو گروه دیوانه‌وار تلاش می‌کنند. همراه با فرزندتان صفحات ورزشی روزنامه را بخوانید. تقریباً هر روز یک داستان دربارۀ ورزشکارانی وجود دارد که هرگز تسلیم نمی‌شوند و از پا نمی‌نشینند تا زمانی که مسابقه تمام شود. هیچ کس در انتهای مسابقه انرژی اولیه را ندارد.
این داستان ها الهام‌بخش هستند. دربارۀ آنها صحبت کنید. برخی از آنها تلاشهای مافوق توان افراد عادی است و افراد قادر نیستند به صورت روزمره آنها را انجام دهند و کسی هم توقع چنین کارهایی را به صورت روزمره ندارد؛ اما این داستان ها راه را به شما نشان می­دهد

منبع: دروتی، ریچ؛ (1393)، کلیدهای پرورش مهارت­ های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان، مترجم اکرم قیطاسی، انتشارات صابرین.